Polish flag

Mówię po polsku i chcę uczyć się angielskiego.

US flag

Jan Sobieski, King of Poland and Savior of Vienna

Jan Sobieski, Król Polski i Wybawcą Wiednia

Sobieski Sobieski at Khotyn

Kliknij tutaj by obejrzeć wideo

Kliknij tutaj, aby odsłuchać całą lekcję

Line 1 / 38

Jan Sobieski was the King of Poland and the Grand Duke of Lithuania from 1674 until his death in 1696.

Jan Sobieski

was

the King of Poland

and

the Grand Duke of Lithuania

from 1674

until

his death

in 1696

Jan Sobieski

by

król Polski

i

wielki książę litewski

od 1674

do

jego śmierć

w 1696

Jan Sobieski był królem polskim i wielkim księciem litewskim od roku 1674 do czasu swojej śmierci w roku 1696.

Line 2 / 38

Throughout his career, he was well known in Europe for his courage and remarkable aptitude for command in military campaigns.

throughout his career

he

was well known

in Europe

for his courage

and

remarkable aptitude

for command

in military campaigns

w ciągu swojej kariery

on

był dobrze znany

w Europa

dla jego odwagi

i

wybitne uzdolnienie

do dowodzenia

w kampaniach militarnych

Za życia był dobrze znany w Europie za sprawą swojej odwagi i wybitnych zdolności prowadzenia kampanii militarnych.

Line 3 / 38

He is remembered as Poland's hero king for his exploits on the battlefield, especially against the invading Ottoman Empire.

he is remembered

as Poland's hero king

for his exploits

on the battlefield

especially

against the invading Ottoman Empire

on jest pamiętany

jako bohaterski król Polski

dla jego wyczynów

na polu bitwy

szczególnie

przeciwko najeżdżającemu Imperium Osmańskiemu

Pamięta się go jako bohaterskiego króla Polski, szczególnie dzięki jego wyczynom na polu bitwy w obronie przed inwazją Imperium Osmańskiego.

Line 4 / 38

One of his greatest campaigns as a military commander was in the Polish-Ottoman Wars from 1672 to 1676.

one of his greatest campaigns

as a military commander

was

in the Polish-Ottoman Wars

from 1672

to 1676

jedna z jego największych kampanii

jako dowódca militarny

była

w wojna polsko-turecka

od 1672

do 1676

Jedną z największych kampanii, w których dowodził, była wojna polsko-turecka, trwająca od 1672 do 1676 roku.

Line 5 / 38

It was in these battles that Sobieski inflicted defeats on the Ottoman Empire, despite being outnumbered with little support and funding from his own country.

it was

in these battles

that

Sobieski

inflicted

defeats

on the Ottoman Empire

despite

being outnumbered

with little support

and

funding

from his own country

to było

w tych bitwach

że

Sobieski

zadał

porażki

na Imperium Osmańskie

mimo

posiadania mniejszej ilości wojsk

z niewielkim wsparciem

i

finansowaniem

ze swojego własnego państwa

To w jej bitwach Sobieski pobił Imperium Osmańskie, mimo mniej licznej armii i niewielkiego wsparcia oraz finansowania z kraju.

Line 6 / 38

His greatest victory was the Battle of Khotyn in November 1673, for which Sobieski defeated an Ottoman force of 35,000 men and 120 guns.

his greatest victory

was

the Battle of Khotyn

in November

1673

for ("at" or "in") which

Sobieski

defeated

an Ottoman force

of 35,000 men

and

120 guns

jego największe zwycięstwo

była

bitwa pod Chocimiem

w listopadzie

1673

kiedy

Sobieski

pokonał

siły tureckie

liczące 35 000 ludzi

i

120 dział

Bitwa pod Chocimiem w listopadzie 1673 roku była jego największym zwycięstwem. To tam Sobieski pokonał siły Imperium liczące 35 000 żołnierzy i 120 dział.

Line 7 / 38

The Ottomans were forced to retreat from Polish territory, losing most of their supplies and all of their artillery.

the Ottomans

were forced

to retreat

from Polish territory

losing

most of their supplies

and

all of their artillery

Turcy

byli zmuszeni

do odwrót

z Polskie terytorium

tracąc

większość swoich zapasów

i

całą swoją artylerię

Turcy musieli wycofać się z polskiego terytorium, tracąc większą część swoich zapasów oraz całą artylerię.

Line 8 / 38

His victory allowed the Polish-Lithuanian Commonwealth to revoke the unfavorable Treaty of Buchach, signed a year earlier that was advantageous to the Ottoman Empire.

his victory

allowed

the Polish-Lithuanian Commonwealth

to revoke

the unfavorable

Treaty of Buchach

signed

a year earlier

that

was advantageous

to the Ottoman Empire

jego zwycięstwo

umożliwiło

Rzeczpospolita Obojga Narodów

odwołać

niekorzystny

Pokój w Buczaczu

podpisany

rok wcześniej

który

był korzystny

dla Imperium Osmańskie

Jego zwycięstwo umożliwiło Rzeczpospolitej Obojga Narodów odejście od korzystnego dla Imperium Osmańskiego pokoju w Buczaczu, podpisanego rok wcześniej.

Line 9 / 38

One day before the battle, King Michael the First of Poland died.

one day

before the battle

King Michael the First of Poland

died

jeden dzień

przed bitwą

Król Korybut Wiśniowiecki

zmarł

Dzień przed bitwą, król Michał Korybut Wiśniowiecki zmarł.

Line 10 / 38

And in recognition of his victories and dedication, Jan Sobieski was elected King of the Commonwealth in 1674.

and

in recognition

of his victories

and

dedication

Jan Sobieski

was elected

king

of the Commonwealth

in 1674

i

w rozpoznaniu

jego zwycięstw

i

oddanie

Jan Sobieski

był wybrany

król

Rzeczpospolitej

w 1674

Królem Rzeczpospolitej w 1674 roku, w uznaniu dla jego zwycięstw i oddania, został Jana Sobieskiego.

Line 11 / 38

This all set the stage for his greatest personal triumph and one of the greatest victories in European history: the Battle of Vienna.

this all

set the stage

for his greatest personal triumph

and

one of the greatest victories

in European history

the Battle of Vienna

to wszystko

ustawiło scenę

dla jego wielkiego osobistego triumfu

i

jedno z największych zwycięstw

w historii Europy

Bitwa pod Wiedniem

Bez tego wszystkiego nie miałby miejsca jego największy osobisty sukces i jedno z największych zwycięstw w historii Europy – bitwa pod Wiedniem.

Line 12 / 38

Capturing the city of Vienna had long been the strategic goal of the Ottoman Empire for many years and for many reasons, including politically, religiously, and economic.

capturing

the city of Vienna

had been

long

the strategic goal

of the Ottoman Empire

for many years

and

for many reasons

including

politically (political)

religiously (religious)

and

economic (economically)

zdobywając

Wiedeń

było

długie

strategiczny cel

Imperium Osmańskiego

od wielu lat

i

z wielu powodów

włączając

politycznie

religijnie

i

ekonomicznie

Zdobycie Wiednia było strategicznym celem Imperium Osmańskiego od wielu lat i z wielu powodów, między innymi politycznych, religijnych i ekonomicznych.

Line 13 / 38

Losing Vienna would have been a severe blow to Christianity, as it would have strengthened the power and position of the Muslim Ottomans in Western Europe.

losing Vienna

would have been

a severe blow

to Christianity

as

it would have strengthened

the power

and

position

of the Muslim Ottomans

in Western Europe

utrata Wiednia

byłaby

poważnym ciosem

dla chrześcijaństwa

jako że

wzmocniłaby

potęgę

i

pozycję

muzułmańskich Turków

w Europie Zachodniej

Utrata Wiednia byłaby poważnym ciosem dla chrześcijaństwa, gdyż spowodowałaby wzrost potęgi i umocnienie pozycji muzułmańskich turków w Zachodniej Europie.

Line 14 / 38

The Ottoman Empire could have eventually conquered more and more of Western Europe.

The Ottoman Empire

could have conquered

eventually

more and more

of Western Europe

Imperium Osmańskie

mogłoby podbić

koniec końców

więcej i więcej

Zachodniej Europy

Imperium Osmańskie mogłoby ostatecznie podbić znaczną część Zachodniej Europy.

Line 15 / 38

And it would have been much harder to eventually expel them from Christian lands.

and

it would have been

much harder

to expel them

eventually

from Christian lands

i

byłoby to

dużo trudniej

wygnanie ich

koniec końców

z ziemi chrześcijan

I wtedy o wiele trudniej byłoby wypędzić ich z ziemi chrześcijan.

Line 16 / 38

Many Ottoman rulers for centuries also dreamed of eventually capturing the most important Christian city in the world: Rome.

many Ottoman rulers

for centuries

also

dreamed of

eventually

capturing

the most important Christian city

in the world

Rome

Wielu tureckich władców

przez wieki

także

śniło o

ostateczne

zdobycie

najważniejsze chrześcijańskie miasto

w świecie

Rzym

Przez stulecia wielu tureckich władców marzyło też o zdobyciu najważniejszego miasta chrześcijan na świecie: Rzymu.

Line 17 / 38

In July, 1683, a huge Ottoman army of over 150,000 men arrived at the gates of Vienna, then part of the Holy Roman Empire.

in July, 1683

a huge Ottoman army

of over 150,000 men

arrived

at the gates of Vienna

then

part of the Holy Roman Empire

w lipcu, 1683

wielka armia turecka

licząca ponad 150 000 ludzi

przybył

pod bramy Wiednia

wtedy

część Świętego Cesarstwa Rzymskiego

W lipcu 1683 roku, ogromna armia turecka, licząca ponad 150 000 żołnierzy, przybyła pod bramy Wiednia, który w tamtym czasie był częścią Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Line 18 / 38

Vienna was left with only 15,000 soldiers defending the city after smaller allied armies fled, unable to confront the huge Ottoman army.

Vienna

was left with

only 15,000 soldiers

defending

the city

after

smaller allied armies

fled

unable to confront

the huge Ottoman army

Wiedeń

został z

tylko 15 000 żołnierzy

broniący

miasto

po

mniejsze sprzymierzone armie

uciekł

niezdolny stanąć naprzeciw

wielka turecka armia

W Wiedniu zostało tylko 15 000 żołnierzy zdolnych bronić miasta, po tym jak mniejsze armie sprzymierzone uciekły, niezdolne stawić czoła ogromnej armii tureckiej.

Line 19 / 38

Fortunately for Vienna, earlier in 1683 the Treaty of Warsaw was signed between the Holy Roman Empire and Poland,…

fortunately

for Vienna

earlier in 1683

the Treaty of Warsaw

was signed

between

the Holy Roman Empire

and

Poland

szczęśliwie

dla Wiedeń

wcześniej w 1683

traktat warszawski

był podpisany

między

Święte Cesarstwo Rzymskie

i

Polska

Szczęśliwie dla Wiednia, wcześniej, w 1683 roku Święte Cesarstwo Rzymskie i Polska podpisały traktat warszawski,...

Line 20 / 38

...by which Holy Roman Emperor Leopold promised support to Sobieski if the Ottomans attacked the Polish city of Krakow, and, in return, the Polish Army would come to the relief of Vienna, if it were attacked.

by which

Holy Roman Emperor Leopold

promised

support

to Sobieski

if the Ottomans attacked

the Polish city of Krakow

and

in return

the Polish Army

would come

to the relief

of Vienna

if it were attacked

przez który

Święty Cesarz Rzymski Leopold

obiecał

wsparcie

Sobieskiemu

jeśli Turcy zaatakują

Polskie miasto Kraków

i

w zamian

polska armia

przybyłaby

na pomoc

Wiedeń

jeśli zostałby zaatakowany

...na mocy którego, Leopold, Święty Cesarz Rzymski, obiecał przyjść Sobieskiemu z pomocą, w razie gdyby Turcy zaatakowali Kraków. W zamian polska armia miała przyjść na odsiecz Wiedniowi, gdyby miasto zostało zaatakowane.

Line 21 / 38

This alliance proved to be decisive and was probably the only reason why Vienna had a chance to be saved from the Ottoman invasion.

this alliance

proved to be decisive

and

was

probably

the only reason

why

Vienna

had

a chance

to be saved

from the Ottoman invasion

ten sojusz

był decydujący

i

był

prawdopodobnie

jedynym powodem

dlaczego

Wiedeń

miał

szansa

być uratowany

przed inwazją Turków

Sojusz okazał się decydujący i był prawdopodobnie jedynym powodem, dla którego Wiedeń miał szansę zostać ocalony przed turecką inwazją.

Line 22 / 38

Sobieski honored the treaty and left Poland with around 27,000 men and met up with the Imperial Holy Roman Army outside of Vienna on September 6th, 1683.

Sobieski

honored

the treaty

and

left Poland

with around 27,000 men

and

met up

with

the Imperial Holy Roman Army

outside of Vienna

on September 6th, 1683

Sobieski

uhonorował

traktat

i

opuścił Polskę

z około 27 000 ludzi

i

spotkał się

z

armią Świętego Cesarstwa Rzymskiego

przed Wiedeń

6 września 1683

Sobieski uszanował traktat i opuścił Polskę na czele około 27 000 żołnierzy, po czym połączył siły z armią Świętego Cesarstwa Rzymskiego pod Wiedniem, 6 września 1683 roku.

Line 23 / 38

The overall command of the combined forces of European allies was entrusted to the Polish King, who had under his command between 70 and 80 thousand soldiers facing an Ottoman army of 150,000.

the overall command

of the combined forces

of European allies

was entrusted

to the Polish King

who

had

under his command

between

70 and 80 thousand

soldiers

facing

an Ottoman army

of 150,000

całkowite dowództwo

połączonych sił

Europejskich sojuszników

został powierzony

polskiemu królowi

który

miał

pod swoim dowodzeniem

między

70 i 80 tysięcy

żołnierze

zmierzać się

armią turecką

150000

Całkowite dowództwo nad połączonymi siłami europejskich sojuszników powierzono polskiemu królowi, który miał pod wodzą od 70 do 80 tysięcy żołnierzy przeciwko armii turków liczącej 150 tysięcy żołnierzy.

Line 24 / 38

Vienna was on its last legs right as the relief forces arrived, as they could not hold out much longer against the massive Ottoman army.

Vienna

was

on its last legs

right

as the relief forces arrived

as they could not hold out

much longer

against

the massive Ottoman army

Wiedeń

był

na wykończeniu

dokładnie

kiedy posiłki przybyły

jako że nie mogłyby wytrzymać

dużo dłużej

przeciwko

ogromnej armi tureckiej

W momencie przybycia posiłków, Wiedeń bronił się resztkami sił i nie mógłby już długo stawiać oporu ogromnej armii tureckiej.

Line 25 / 38

On the afternoon of September 12th, the allies knew the desperate situation of the defenders and decided to attack.

on the afternoon

of September 12th

the allies

knew

the desperate situation

of the defenders

and

decided

to attack

popołudniem

12 września

sprzymierzeńcy

znali

rozpaczliwa sytuacja

obrońców

i

postanowił

zaatakować

Po południu 12 września sprzymierzeńcy znali rozpaczliwą sytuację obrońców i postanowili zaatakować.

Line 26 / 38

The allied commanders first sent in the infantry and began to make good progress against the Turkish lines.

the allied commanders

first

sent in (deployed)

the infantry

and

began

to make

good progress

against the Turkish lines

sprzymierzeni dowódcy

najpierw

posłali

piechota

i

zaczęli

robić

dobry postęp

przeciwko tureckim szykom

Sprzymierzeni dowódcy najpierw posłali piechotę i uczynili dobry postęp w walce z wojskami tureckimi.

Line 27 / 38

However the decisive attack did not come until around 6 PM.

however

the decisive attack

did not come

until around 6 PM

jednakże

decydujący atak

nie nadszedł

przed około 18:00

Jednak dopiero około godziny 18:00 nadeszła pora decydującego ataku.

Line 28 / 38

It was then that Sobieski ordered the largest cavalry charge in history, himself personally leading Poland's 3000 elite winged hussars.

it was

then

that

Sobieski

ordered

the largest cavalry charge

in history

himself

personally

leading

Poland's 3000

elite

winged

hussars

to było

wtedy

gdy

Sobieski

rozkazał

największa szarża kawalerii

w historii

on

osobiście

prowadził

3000 polskich

elitarny

skrzydlaty

husarzy

To wtedy Sobieski wydał rozkaz szarży, największej w historii, osobiście wiodąc 3 000 elitarnych skrzydlatych husarzy.

Line 29 / 38

Eighteen thousand horsemen charged down the surrounding hills and smashed through the Ottoman lines, who were already exhausted and demoralized from failing to take Vienna before the relief forces arrived.

eighteen thousand

horsemen

charged

down

the surrounding hills

and

smashed

through

the Ottoman lines

who

were exhausted

already

and

demoralized

from failing

to take

Vienna

before

the relief forces

arrived

osiemnaście tysięcy

jeźdźców

zaszarżował

w dół

otaczających pagórków

i

uderzył

przez

szyki Turków

który

byli wyczerpani

już

i

stracił ducha

z powodu niepowodzenia

by zdobyć

Wiedeń

przed

posiłki

przybył

Osiemnaście tysięcy jeźdźców rzuciło się na wroga z okolicznych wzgórz i wpadło w szyki turków, już wyczerpanych i pozbawionych woli walki przez dotychczasowe nieudane oblężenie Wiednia.

Line 30 / 38

At this pivotal moment, most of the Ottomans started to flee the battlefield, as Sobieski reached the Ottoman camp and tent of their leader Kara Mustafa.

at this pivotal moment

most of the Ottomans

started

to flee

the battlefield

as

Sobieski

reached

the Ottoman camp

and

tent

of their leader

Kara Mustafa

w tym decydującym momencie

większość Turków

zaczął

uciekać

pole bitwy

kiedy

Sobieski

osiągnął

obóz turecki

i

namiot

ich dowódcy

Kara Mustafa

W tym decydującym momencie, kiedy Sobieski dotarł pod obóz turecki i namiot ich dowódcy, Kary Mustafy, większość turków zaczęła uciekać z pola bitwy.

Line 31 / 38

About three hours later, the battle had been won, and Vienna was saved.

about three hours later

the battle

had been won

and

Vienna

was saved

około trzy godziny później

bitwa

został wygrany

i

Wiedeń

był ocalony

Około trzech godzin później bitwa była wygrana, a Wiedeń uratowany.

Line 32 / 38

After the battle had been won, Sobieski paraphrased Julius Caesar's famous quote by saying, "I came, I saw, God conquered."

after

the battle

had been won

Sobieski

paraphrased

Julius Caesar's

famous quote

by saying

I came

I saw

God conquered

po

bitwa

został wygrany

Sobieski

sparafrazował

Juliusz Cezar

znany cytat

mówiąc

przybyłem

zobaczyłem

Bóg zwyciężył

Po zwycięstwie Sobieski sparafrazował sławny cytat Juliusza Cezara, mówiąc: „Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył”.

Line 33 / 38

Sobieski was called, "the Savior of Vienna and Western European civilization" by the Pope, religious leaders, and other European dignitaries.

Sobieski

was called

the Savior

of Vienna

and

(of) Western European civilization

by the Pope

(by) religious leaders

and

(by) other European dignitaries

Sobieski

został nazwany

Wybawca

Wiednia

i

cywilizacji zachodnioeuropejskiej

przez papież

przez przywódców religijnych

i

przez inni europejskich dygnitarzy

Papież, przywódcy religijni i inni europejski dygnitarze nazwali Sobieskiego „Wybawcą Wiednia i cywilizacji Zachodniej Europy”.

Line 34 / 38

Common people from all around rushed to praise him and kiss his hand.

common people

from all around

rushed

to praise

him

and

kiss

his hand

pospólstwo

ze wszystkich stron

rzucił się

by chwalić

go

i

całować

jego dłoń

Pospólstwo nadciągnęło ze wszystkich stron, by chwalić jego imię i złożyć pocałunek na jego dłoni.

Line 35 / 38

The Viennese commander Starhemberg hugged and kissed him and called him his Savior.

the Viennese commander Starhemberg

hugged

and

kissed

him

and

called

him

his Savior

wiedeński dowódca Starhemberg

uściskał

i

pocałował

go

i

nazwał

go

jego Wybawcą

Wiedeński dowódca Starhemberg uściskał i ucałował Sobieskiego oraz nazwał go swoim Wybawcą.

Line 36 / 38

Jan Sobieski died of a heart attack in Warsaw, Poland, in 1696.

Jan Sobieski

died of

a heart attack

in Warsaw, Poland

in 1696

Jan Sobieski

umarł na

atak serca

w Warszawie, w Polsce

w 1696

Jan Sobieski umarł na atak serca w Warszawie w roku 1696.

Line 37 / 38

The Ottoman Empire never fully recovered from their crushing defeat at Vienna and ceased to be a deadly menace to Europe.

the Ottoman Empire

never

fully

recovered

from their crushing defeat

at Vienna

and

ceased

to be

a deadly menace

to Europe

Imperium Osmańskie

nigdy

w pełni

doszedł do siebie

po ich druzgocącej klęsce

pod Wiedniem

i

przestał

być

śmiertelnym niebezpieczeństwem

dla Europy

Imperium Osmańskie nigdy nie podniosło się do końca po tej miażdżącej porażce pod Wiedniem i przestało stanowić śmiertelne zagrożenie dla Europy.

Line 38 / 38

They entered a period of slow decline and dissolved a few years after the end of World War One.

they entered

a period of slow decline

and

dissolved

a few years

after

the end of World War One

rozpoczęli

okres powolnego upadku

i

rozpadł

kilka lat

po

koniec pierwszej wojny światowej

Weszło w okres powolnego upadku i rozpadło się kilka lat po zakończeniu pierwszej wojny światowej.